ترسیم پلان یکی از خلاقانه‌ترین مراحل طراحی ویلا است. در این مرحله می‌بایست جزئیات فراوانی در کنار هم در نظر گرفته شوند تا بهترین طراحی ویلا به دست آید؛ مانند سلیقه مالک، میزان بودجه، مساحت، یکپارچگی کلی ویلا و تناسب قسمت‌های مختلف آن باهم. مفرح بودن ویلا را نیز هنگام طراحی پلان نباید نادیده گرفت. طراح می‌بایست با رعایت اصول طراحی پلان ویلا فضایی دنج و آرامش‌بخش برای ساکنان ایجاد کند.
پلان چیست؟
پلان ویلا عبارت است از نقشه ویلا که پیش از ساخت تهیه می‌شود. طراحی پلان ویلا به این معنی است که اجزا و قسمت‌های مختلف آن به گونه‌ای سامانمند روی صفحه کاغذ کنار هم قرار گیرند. نمای پلان از بالا است و مقیاس‌هایش با مقیاس‌های ویلا تناسب کامل دارند. پلان می‌تواند تنها برای یک اتاق یا یک فضا از ویلا ترسیم شود یا می‌تواند برای کل ساختمان و محوطه پیرامونش باشد. در هر صورت، یکی از نخستین اصول طراحی پلان ویلا این است که فرم پلان معنادار و هماهنگ باشد.
به طور خلاصه، به ترسیم چیدمان اتاق‌ها و فضاهای مورد نیاز در طراحی ویلا ، پلان می‌گویند. گاه وسایل، لوازم خانگی، اثاثیه، آب‌نماها و دیگر جزئیات را نیز در پلان مشخص می‌کنند.
کاربرد پلان ویلا
پلان نوعی ترسیم گرافیکی است که نشان می‌دهد ویلا پس از ساخت چه شکلی خواهد داشت. سازنده و پیمانکار ویلا از آن برای ساختن ویلا استفاده می‌کنند.
به کمک پلان می‌توانیم هزینه ساخت ویلا را به درستی برآورد کنیم. همچنین می‌توانیم به خوبی از فضاهای مختلف زمین استفاده نماییم و نهایت بهره را از مساحت موجود ببریم. پلان ابزار خوبی برای بالا رفتن میزان فروش و اجاره ویلا نیز هست. می‌توان پلان ویلاهای آماده را در آگهی تبلیغاتی قرار داد و مشتری‌ها را جذب نمود.
همه چیز از طراحی یک نقشه تمام عیار شروع خواهد شد!
پلان ویلا باید با خصوصیات یک ساختمان لوکس همخوانی داشته باشد. همچنین می‌بایست مطابق با سبک معماری ویلا طراحی شود. چرا که هر یک از انواع ویلا (مدرن، کلاسیک، سنتی، ایرانی و …)، پلان متفاوتی دارند.
به سلیقه ساکنان و خواسته‌هایشان نیز باید احترام گذاشت. اگر آن‌ها اهل تفریح هستند، پلان باید دارای فضاهای تفریحی بیشتری باشد. اگر اهل هنر، مطالعه و کار هستند، باید فضاهایی متناسب با این امور را در اولویت قرار داد. اما در حالت کلی، فضاهای ویلا می‌بایست همگی کاملا قابل‌استفاده باشند.
یعنی هیچ فضایی بلااستفاده یا بیهوده نماند. ضمنا، به‌ویژه در مورد طراحی ویلا مدرن، خوب است فضاها تا حد ممکن چندمنظوره باشند. یعنی اتاق‌ها را بتوان در صورت لزوم تغییر کاربری داد.
آسایش، نکته مهم دیگر در این زمینه است. برای نمونه، اتاق‌خواب باید با فضاهای پرسروصدا درون محوطه ویلا (مانند سینما، اتاق بازی، استخر و غذاخوری) فاصله داشته باشد. البته اصول فنی طراحی ویلا بسیار هستند که همگی باید رعایت شوند. یک پلان خوب می‌تواند بهره‌وری حداکثری از فضای ویلا را ممکن سازد.
موارد مهم اصول طراحی پلان ویلا
نمی‌توان اصول طراحی پلان ویلا را به‌طور کامل تعیین نمود. چراکه خلاقیت، شرایط، بودجه و دیگر عوامل می‌توانند بر آن اثر بگذارند. با این حال، برخی اصول طراحی ویلا را در مرحله ترسیم پلان هرگز نباید نادیده گرفت و هر کدام باید تا حد لازم رعایت شوند.
منظر یا نما (Aspect)
منظر یعنی اتاق‌های ویلا در چه وضعیتی نسبت به چهار جهت اصلی قرار گرفته‌اند. جهت اتاق‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که ساکنان ویلا بتوانند از اتاق یا تراس ویلا از چشم‌اندازهای طبیعی لذت ببرند.
وقتی اتاقی از یک جهت به چشم‌اندازی راه داشته باشد، می‌گویند منظر یا نمای اتاق رو به آن چشم‌انداز است. همه اتاق‌های ویلا باید تا حد امکان چنین نمایی داشته باشند. جهت وزش باد و نورگیری نیز باید جزء اصول طراحی پلان ویلا لحاظ شود.
برای مثال، جهت اتاق پذیرایی را می‌توان رو به جنوب یا جنوب شرقی تعیین کرد. بدین ترتیب در زمستان آفتاب بیشتری وارد آن خواهد شد و گرم می‌شود. در تابستان نیز نور کمتری وارد آن خواهد شد و خنک‌تر خواهد بود.
همچنین اتاق‌خواب‌ها را می‌توان رو به جهتی قرار داد که در تابستان باد بیشتری بگیرند. آشپزخانه بهتر است رو به شرق باشد تا صبح‌ها آفتاب ابتدا در آشپزخانه سر برآورد. همچنین اتاق درس یا مطالعه را باید در جهتی قرار داد که بیشترین نور را دریافت کند.
چشم‌انداز (Prospect)
یعنی ویلا از بیرون و از زوایای مختلف چه ظاهری داشته باشد. چشم‌انداز ویلا به عوامل بسیاری بستگی دارد؛ ازجمله چیدمان درب‌ها و پنجره‌ها، هندسه کلی ساختمان و طراحی نمای ویلا.
محل قرارگیری باغچه، استخر و ساختمان‌های جانبی پیرامون ساختمان اصلی نیز از دیگر عوامل اثرگذار بر چشم‌انداز ویلا هستند. البته طراحان باتجربه می‌دانند که هرگز نباید کارایی و چینش فضای درونی ویلا را فدای چشم‌انداز بیرونی آن کنند. آن‌ها همچنین می‌کوشند تا فضاهای خصوصی ویلا را به کمک طراحی چشم‌انداز بیرونی آن پنهان سازند.
در نظر گرفتن فضا برای اثاثیه
یکی از مهم ترین اصول طراحی پلان ویلا این است که جای کافی برای اثاثیه لحاظ شود. هر اتاقی نیاز به مجموعه‌ای از لوازم خانگی و اثاثیه منزل دارد. موقعیت و هندسه هر اتاق در پلان باید به گونه‌ای باشد که فضای کافی برای جای دادن لوازم ضروری آن را فراهم کند. در عین حال بتواند بدون شلوغ شدن، تعداد مناسبی از افراد را در خود جای دهد.
جاداری
جاداری یعنی با حداقل ابعاد، بیشترین فضا به دست آید؛ بدون آنکه بخواهیم از دیگر قسمت‌های پلان ویلا کم بگذاریم. همه گوشه و کنارهای مساحت ساختمان می‌بایست در پلان لحاظ شوند و هیچ قسمتی هدر نرود.
همچنین شکل آن‌ها می‌بایست امکان بیشترین استفاده از مساحت را فراهم آورد. برای مثال، یک اتاق‌خواب مستطیلی ۲۰ مترمربعی از یک اتاق‌خواب مربعی ۲۰ مترمربعی، جاداری بیشتری دارد؛ یعنی بهتر می‌توان از فضای آن استفاده کرد.
حتی طول دیوارها درون ساختمان و فضای روبه‌روی آن‌ها را نباید از قلم انداخت. فضای روبه‌روی دیوار باید برای نصب انواع تابلو، قفسه، کمد، طاقچه و غیره کافی باشد.
گروه‌بندی
یعنی اتاق‌های ویلا با توجه به رابطه‌ای که با هم دارند، چگونه در پلان ویلا قرار بگیرند. برای مثال، نزدیک یا دور باشند، در مسیر هم باشند یا نباشد و غیره. معمولا آشپزخانه را نزدیک به اتاق غذاخوری ویلا و به دور از اتاق پذیرایی اصلی قرار می‌دهند.
همچنین مسیر دسترسی اتاق‌خواب‌ها به سرویس بهداشتی باید حتی‌الامکان کاملا مجزا از هم باشد. حمام را نیز می‌توان در طبقه پایین و نزدیک به استخر طراحی کرد. همچنین باربکیو بهتر است نزدیک به آشپزخانه قرار گیرد. و سایر مواردی از این قبیل.
گردش
یکی از اصول طراحی پلان ویلا است که بر محیط‌های لازم برای دسترسی فضاهای ویلا به یکدیگر تمرکز می‌کند. به گردش بین اتاق‌های یک طبقه گردش افقی و به گردش بین اتاق‌های دو یا چندطبقه گردش عمودی می‌گویند.
گردش افقی شامل فضاهایی چون مسیرها، راهروها، سالن‌ها و غیره می‌شود. گردش عمودی شامل راه‌پله‌ها، آسانسور، پلکان و غیره است. مسیرهای گردش افقی نباید با هم تداخل داشته باشند. همچنین نباید به حریم هیچ یک از فضاهای خصوصی تجاوز کنند. هوا و نور آن‌ها نیز باید کاملا تامین باشد.
لوکس بودن
در میان اصول طراحی پلان ویلا لوکس بودن از همه مهم‌تر است. ویلا را در اصل برای لوکس بودنش می‌سازند. البته بهتر است ابتدا پلان را با توجه به میزان کارایی، بودجه و امکانات طراحی کنیم. سپس آن را تغییر دهیم و تا حد ممکن لوکس کنیم. انتخاب موقعیت جغرافیایی مناسب نیز بر لوکس بودن ویلا بسیار اثرگذار است.
